- τελλούριο
- Χημικό στοιχείο με σύμβολο Te· ανήκει στην έκτη ομάδα του περιοδικού συστήματος των στοιχείων ή πρώτη υποομάδα, έχει ατομικό αριθμό 52, ατομικό βάρος 127,61, 8 σταθερά ισότοπα, με αριθμό μάζας από 120 έως 130 και 14 τεχνητά ραδιενεργά. Βρίσκεται στη φύση είτε σε ελεύθερη κατάσταση είτε ενωμένο και αντιπροσωπεύει το 10–9% του γήινου φλοιού· συνήθως συνοδεύεται από θείο και σελήνιο, με τα οποία εμφανίζει μερικές αναλογίες χημικής συμπεριφοράς. Το απομόνωσε το 1782 ο φον Ράιχενστάιν και το μελέτησε το 1798 ο Κλάπροθ. Το τ. εμφανίζεται κάτω από δύο αλλοτροπικές μορφές, η μία κρυσταλλική, αργυρόλευκη, που τήκεται στους 449,8°C και έχει ειδικό βάρος 6,25, η άλλη άμορφη, φαιού χρώματος, με ειδικό βάρος 6,015. Το τ. καίγεται με κυανή φλόγα στον αέρα και αντιδρά με τα αλογόνα.
Το τ. λαμβάνεται από τα κατάλοιπα του καθαρισμού του χαλκού. Μπορεί επίσης να παραχθεί με ηλεκτρολυτική απόθεση σε κάθοδο μολύβδου από ένα διάλυμα διοξειδίου του τ. σε θειικό και υδροφθορικό οξύ. Το τ. είναι δυνατόν να έχει καταστάσεις οξείδωσης –2, +2, +4 και +6. Εκτός από τις ενώσεις με οξυγόνο, υδρογόνο και τα αλογόνα, είναι γνωστές πολλές αλκυλικές ενώσεις του. Το τ. χρησιμοποιείται στη μεταλλοβιομηχανία γιατί καθιστά τον μόλυβδο ανθεκτικότερο στα χημικά αντιδραστήρια και αυξάνει την ελατότητα του χάλυβα, στην υαλουργία, ως χρωστικό, στην πετρελαιοβιομηχανία, όταν προστίθεται στους καταλύτες στη μέθοδο cracking.
* * *το, Νχημ. επαμφοτερίζον χημικό στοιχείο με σύμβολο Te και ατομικό αριθμό 52, το οποίο ανήκει στην ομάδα Via, τού περιοδικού συστήματος και το οποίο παρουσιάζει από την άποψη τών φυσικών και χημικών ιδιοτήτων στενή αναλογία με το σελήνιο.[ΕΤΥΜΟΛ. Μεταφορά στην ελλ. ξεν. όρου, πρβλ αγγλ. tellurium (< λατ. tellus, -uris «γη»).
Dictionary of Greek. 2013.